فرآیند رنگ‌آمیزی خودرو یکی از مهم‌ترین مراحل تولید در خطوط مونتاژ خودروسازی است.
کیفیت رنگ، نه‌تنها زیبایی خودرو را تعیین می‌کند، بلکه نقش مهمی در مقاومت بدنه در برابر خوردگی، خراش و اشعه خورشید دارد.
در کارخانه‌های مدرن، رنگ‌آمیزی به‌صورت کاملاً اتوماتیک و با کنترل رباتیک انجام می‌شود تا کیفیت یکنواخت و دوام بالا تضمین گردد.
مراحل اصلی رنگ‌آمیزی خودرو
در ادامه، مراحل رنگ‌آمیزی خودرو از بدنه خام تا محصول نهایی را به‌ترتیب بررسی می‌کنیم:
۱. آماده‌سازی بدنه (Pre-treatment)
در این مرحله، بدنه فلزی خودرو پس از جوشکاری و مونتاژ اولیه، وارد خط شست‌وشو و آماده‌سازی می‌شود.
هدف این بخش، پاک‌سازی چربی‌ها، زنگ و آلودگی‌های سطحی است تا چسبندگی رنگ در مراحل بعدی افزایش یابد.
مراحل فرعی عبارت‌اند از:
-
شست‌وشو با محلول قلیایی (چربی‌گیری)
-
شست‌وشو با آب دی‌یونیزه
-
فسفاته‌کردن (ایجاد لایه محافظ ضدزنگ)
-
خشک‌کردن در کوره با دمای ۱۰۰–۱۲۰ درجه سانتی‌گراد
این فرآیند باعث می‌شود سطح بدنه برای پذیرش رنگ کاملاً تمیز و فعال شود.
۲. اعمال پوشش الکترودی (Electro Deposition – ED)
پس از آماده‌سازی، بدنه وارد حمام الکترودپوزیشن می‌شود.
در این مرحله، ذرات رنگ با بار الکتریکی مخالف به سطح فلز جذب شده و لایه‌ای یکنواخت از پرایمر الکتروفورتیک تشکیل می‌دهند.
ویژگی‌ها:
-
ضخامت یکنواخت حدود ۲۰ تا ۳۰ میکرون
-
مقاومت عالی در برابر خوردگی
-
چسبندگی قوی به بدنه فلزی
بدنه سپس در دمای حدود ۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه پخته می‌شود تا فیلم پرایمر تثبیت گردد.
۳. اعمال پرایمر (Primer Surfacer)
پرایمر دومین لایه رنگ است که وظیفه دارد:
-
نواقص سطحی (موج یا ناهمواری) را پر کند
-
چسبندگی رنگ پایه را افزایش دهد
-
محافظت مضاعف در برابر رطوبت و ضربه ایجاد کند
پرایمر معمولاً با سیستم اسپری رباتیک اعمال و سپس در دمای ۱۲۰ تا ۱۴۰ درجه پخته می‌شود.
۴. رنگ پایه (Base Coat)
در این مرحله رنگ اصلی بدنه (قرمز، نقره‌ای، آبی و…) اعمال می‌شود.
رنگ پایه شامل پیگمنت‌ها، رزین و افزودنی‌های کنترل‌کننده جریان سطح است و نقش اصلی در تعیین رنگ ظاهری خودرو دارد.
انواع رنگ پایه:
-
سالید (Solid): رنگ‌های ساده بدون درخشش فلزی
-
متالیک (Metallic): دارای ذرات آلومینیوم براق
-
صدفی (Pearl): شامل ذرات میکا برای جلوه درخشان چندبعدی
پس از اعمال Base Coat، بدنه معمولاً در دمای پایین‌تر خشک می‌شود تا آماده لایه نهایی گردد.
۵. لایه کیلر (Clear Coat)
کیلر یا لاک شفاف، آخرین لایه رنگ است که:
-
براقیت و درخشندگی سطح را افزایش می‌دهد
-
از رنگ پایه در برابر اشعه UV، مواد شیمیایی و خراش محافظت می‌کند
-
ظاهر نهایی خودرو را تعیین می‌کند
این لایه با ضخامت حدود ۴۰ میکرون روی بدنه پاشیده و در کوره نهایی در دمای ۱۴۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد پخت می‌شود.
۶. پخت نهایی و پولیش
پس از اتمام رنگ‌آمیزی، بدنه وارد کوره نهایی پخت (Final Bake) می‌شود.
در این مرحله، تمام رزین‌ها و مواد تشکیل‌دهنده رنگ شبکه‌ای می‌شوند و فیلم رنگ به سختی و چسبندگی نهایی خود می‌رسد.
در پایان، سطح خودرو پولیش و بازبینی نوری می‌شود تا هرگونه نقص سطحی رفع گردد.
کنترل کیفیت در پایان فرآیند
برای تضمین کیفیت رنگ نهایی، چندین آزمون انجام می‌شود:
-
آزمون ضخامت فیلم رنگ (با دستگاه Elcometer)
-
آزمون براقیت (Gloss Meter)
-
آزمون چسبندگی (Cross Hatch)
-
آزمون مقاومت در برابر UV و مواد شیمیایی
-
بازبینی بصری در تونل نوری
نکات زیست‌محیطی در رنگ‌آمیزی خودرو
کارخانه‌های مدرن خودروسازی برای کاهش آلودگی، از رنگ‌های پایه‌آب (Waterborne Paints) و سیستم‌های بازیافت حلال VOC استفاده می‌کنند.
این تغییرات علاوه بر کاهش آلاینده‌ها، باعث افزایش سلامت محیط کاری و صرفه‌جویی اقتصادی نیز شده است.
نتیجه‌گیری
فرآیند رنگ‌آمیزی خودرو ترکیبی از فناوری شیمیایی و مهندسی دقیق است.
هر مرحله از آماده‌سازی تا کیلر نهایی، برای دوام، درخشندگی و مقاومت رنگ خودرو حیاتی است.
کنترل دقیق دما، رطوبت و مواد شیمیایی، تفاوت میان یک رنگ معمولی و رنگ استاندارد کارخانه‌ای را مشخص می‌کند.
از شما سپاسگزاریم که مخاطب این محتوا از دانشنامه آکام بوده‌اید.
امیدواریم مطالب گفته‌شده در این مقاله برایتان سودمند واقع شده باشد.
برای مطالعه بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم مقالات زیر را از دانشنامه آکام بخوانید:
هیچ دیدگاهی ثبت نشده است.